Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2009

Olivier Clément: Η "ΣΥΣΤΟΛΗ" ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Στην προοπτική της θεανθρωπότητας και της σωτηρίας μέσα από την αγάπη, προαισθανόμαστε, όπως οι Έλληνες Πατέρες και οι Ρώσοι θρησκευτικοί φιλόσοφοι, ότι η δημιουργία του ανθρώπου -αυτό το αριστούργημα της θεϊκής παντοδυναμίας - περιέχει κατά παράδοξο τρόπο, μια διακινδύνευση για το Θεό. Η παντοδυναμία του Θεού ολοκληρώνεται ξεπερνώντας την αντίληψή μας για την παντοδυναμία - δηλαδή αυτοπεριοριζόμενη, διατρέχοντας τον έσχατο κίνδυνο, που είναι η εμφάνιση μιας άλλης ελευθερίας. Πρέπει, λοιπόν, να αναφερθούμε στην πράξη της Δημιουργίας, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα τους όρους της παντοδυναμίας και του περιορισμού της παντοδυναμίας: από μιά άποψη, η δημιουργία του ανθρώπου είναι μια θεληματική "κένωση" του Θεού. Πολλά ρητά των Πατέρων υπογραμμίζουν ότι ο Θεός μπορεί να κάνει τα πάντα, εκτός απο το να αναγκάσει τον άνθρωπο να τον αγαπήσει. Πρέπει, μάλιστα, να το πούμε πιο συγκεκριμμένα: η ελευθερία δεν είναι κάτι που δημιούργησε ο Θεός (πράγμα που θα απομάκρυνε απλώς το πρόβλημα και θα διπλασίαζε τις επιθέσεις των αθέων), είναι η πραγματικότητα κάποιου, που ο Θεός τον αφήνει να υπάρχει, μια πραγματικότητα που εγγίζει την οριακή έννοια του αρχικού μηδενός. Υποθέτει κάτι σαν "συστολή" του Θεού για να υπάρξει ο άλλος. Ο άλλος, δηλαδή η δυνατότητα αγάπης, αλλά και άρνησης και μίσους. Ο άλλος, δηλαδή μια ατέρμονη δυνατότητα να πληγώνεται ο Θεός, μια παραδοχή ανεπίστροφη της νοσταλγίας και της οδύνης. Ο άλλος, δηλαδή ο σταυρός, τα χέρια για πάντα ανοιχτά, το πλευρό παντοτινά τρυπημένο για να αναβλύσει το νερό του Βαπτίσματος και το αίμα της Ευχαριστίας. Ο ζωοποιός Σταυρός - μοναδική απάντηση στις ενστάσεις του αθεϊσμού για την ελευθερία και το κακό.
Ο Θεός δεν είναι ένα πράγμα, μια πέτρα, μια κούρνια πάνω από τον χρόνο. Ο Θεός δεν είναι ούτε ένα Άτομο στον ουρανό, που το βλέμμα του μας απολιθώνει. Το χωρίς όριο πέλαγος της υπερούσιας πληρότητας ενυπάρχει, στον ίδιο τον Θεό, σε μια μυστηριώδη αμοιβαιότητα. Γι' αυτό ο ζωντανός Θεός είναι πιο μεγάλος απο τις αντιλήψεις μας για την δύναμη, τη γνώση ή την αιωνιότητα. Ή πιο μικρός, σαν τον κόκο σινάπεως, στο μέτρο που οι αντιλήψεις αυτές εκφράζουν τον ανεστραμμένο κόσμο της πτώσης. Ο Θεός είναι ελευθερία, που θέλει την ελευθερία και παραχωρεί την ελευθερία. Η πραγματική του υπερβατικότητα, είναι που μπορεί πραγματικά να αγαπάει. Γιατί ο Θεός είναι "ο Φιλάνθρωπος", όπως το επαναλαμβάνει η βυζαντινή λειτουργία. Η πραγματική του πρόγνωση, είναι που γνωρίζει τον άλλον όπως είναι, δηλαδή η αναμονή του απρόοπτου. Η πραγματική του παντοδυναμία, είναι που αφήνει ν' αναπηδάει μια ελευθερία ικανή να τον αρνείται: η δημιουργία βρίσκεται στη σκιά του Σταυρού. Είναι, τελικά, το ότι βγήκε φανερά από την απάθειά του για να κατέβει στον θάνατο και στην κόλαση που δημιούργησε ο άνθρωπος, άφησε να τον δολοφονήσουν για να προσφέρει στους δολοφόνους την ελευθερία. Να την προσφέρει όχι σαν αντικείμενο, αλλά σαν ζωή, μέσα στην αμοιβαιότητα της αγάπης, στον εσωτερικό φωτισμό αυτής της ελευθερίας από το Άγιο Πνεύμα.
OLIVIER CLEMENT, H ΘΕΟΛΟΓΙΑ META TON ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Εκδ. Δωδώνη, Αθήναι 1973, σσ. 47-49.
Αφιερωμένο στη μνήμη του Ολιβιέ Κλεμάν (1923 - 15 Ιανουαρίου 2009)
Ο Επιμηθεύς

Δείτε το αφιέρωμα στην Μυριόβιβλο και πολλά για τον Κλεμάν στο γαλλόφωνο Orthodoxie

4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

""συστολή" του Θεού για να υπάρξει ο άλλος." KAI "Ο Θεός είναι ελευθερία, που θέλει την ελευθερία και παραχωρεί την ελευθερία."
ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΠΕΔΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΣΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΦΑΦΛΑΤΑΔΩΝ ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΩΝ ΠΟΥ ΜΑΣ ΒΟΜΒΑΡΖΙΖΟΥΝ ΣΤΙΣ ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΕΣ ΜΑΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΗΘΩΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ Ή ΒΙΒΛΙΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΣΕ ΜΙΑ ΞΥΛΙΝΗ ΔΗΘΕΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΜΕ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΧΟΜΕΝΟ ΑΠΟΣΤΕΩΜΕΝΟ ΤΟΣΟ ΞΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΑΡΓΑΡΟ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ. ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΟΥΜΕ ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΜΟΥ. ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΛΟΓΟ ΘΑ ΤΟΝ ΒΡΟΥΜΕ ΕΚΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΤΩΡΑ ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΕΔΩ ΜΕΣΑ ΚΑΜΙΑ ΚΑΘΑΡΗ ΦΩΝΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΣΤΟΝ ΚΑΝΟΝΑ. ΠΡΟΤΕΙΝΩ ΣΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥΤΟΥ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΕΚΛΙΠΟΝΤΟΣ "ΓΙΑ ΝΑ ΖΗΣΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ" ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΥΝ ΟΤΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑ ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ
-ΙΣΜΟΣ ΟΠΩΣ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΧΟΥΝ "ΜΑΘΕΙ". ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ
Ο. Ρ. Κ.

Ανώνυμος είπε...

Το "Για να ζήσει ο κόσμος", είναι του Σμέμαν.'Οντως καταπληκτικό βιβλίο.

Ανώνυμος είπε...

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΟΡΘΩΣΗ. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΔΡΟΣΕΡΟΤΕΡΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ Ή ΑΚΟΥΣΕΙ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ.
Ο.Ρ.Κ.

Ανώνυμος είπε...

ο θεός διακινδυνεύει δημιουργώντας τον άνθρωπο! πολύ ωραία! η γλώσσα των σοβαρών θεολόγων είναι πολύ σκληρή έως σοκαριστική! αυτή είναι η γοητεία της και η διαφορά της από την ξύλινη γλώσσα των "ρητόρων" θεολόγων.
τέλειο απόσπασμα!

Related Posts with Thumbnails