Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2012

Ο π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΕΤΣΗΣ ΑΠΑΝΤΑ ΕΚ ΝΕΟΥ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΑΜΒΡΟΣΙΟ


Περί «Φαναριομάχων» Δευτερολογία
Του  Μ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Τσέτση
Ένα σχόλιό μου, τιτλοφορούμενο «Το κατά του Φαναρίου  μένος», που είχε αναρτηθεί στο ΑΜΕΝ.gr την 16η παρελθόντος Αυγούστου, και αναφερόταν σε ένα ευρύ φάσμα αντιπατριαρχικών κύκλων της Ελλάδος, ενώχλησε μεγάλως τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καλαβρύτων κ. Αμβρόσιο. O οποίος, θεωρώντας ότι τα γραφόμενά μου στόχευαν αποκλειστικά την Σεβασμιότητά του, εξ αφορμής δε μιας φράσης που διόλου δεν τον αφορούσε, εξαπέλυσε εν τάχει, και «πριν αλέκτωρα φωνήσαι», ένα μακροσκελή και δριμύτατο «φιλιππικό», όπου, μεταξύ άλλων, μου έθετε και μερικά ερωτήματα, ζητώντας απαντήσεις, σχετικά με την θέση και τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριάρχου στο Ορθόδοξο στερέωμα, όπως και διευκρινήσεις όσον αφορά σε ένιες, άστοχες ως νόμιζε, επιλογές τού, κλεΐζοντος σήμερα τον Θρόνο Κωνσταντινουπόλεως,  Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου (βλ. ΑΜΕΝ.gr 17.8.2012).
Επιστρέψας από διακοπές προ μερικών ημερών, ευχαρίστως ανταποκρίνομαι στο αίτημα του Σεβασμιωτάτου, αντιπαρερχόμενος τους ποικίλους χαρακτηρισμούς με τους οποίους με περιέλουσε στην αγανακτισμένη, και μάλλον εσπευσμένη,  προς εμέ απάντησή του, ευρισκόμενος προφανώς σε ψυχικό αναβρασμό.
1-Ερωτά ο άγιος Καλαβρύτων αν αναγνωρίζω το «ισότιμο των Αρχιερέων» και αν, δοθείσης της ισοτιμίας αυτής, δέχομαι ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης απλώς είναι «Πρώτος μεταξύ ίσων» (primus inter pares). Θέτει ένα ερώτημα στο οποίο εδόθη απάντηση εδώ και αιώνες τώρα. Ερώτημα, όμως, το οποίο παίρνει μια ιδιαίτερη χροιά όταν τίθεται, με τον τρόπο που τίθεται, και στο πλαίσιο μέσα στο οποίο τίθεται, από ένα Ιεράρχη που αρχιερατεύει σε μια ιδιότυπη, αν όχι «ανορθόδοξη» από εκκλησιολογικής σκοπιάς, «πολυκέφαλη» Αυτοκέφαλη Εκκλησία, που στερείται Προκαθημένου, με την κανονική σημασία του όρου,  και  από την οποία, ελέω Maurer και Φαρμακίδη, λείπει παντελώς η έννοια του «Πρώτου», έτσι όπως διαμορφώθηκε αυτό διά μέσου των αιώνων στην καθ΄ημάς Ανατολή.
Βεβαίως υπάρχει ισοτιμία μεταξύ Αρχιερέων. Εφόσον άπαντες, είτε Πατριάρχες είναι αυτοί, είτε «μείζονες» Αρχιεπίσκοποι (τουτέστι Προκαθήμενοι Αυτοκεφάλων Εκκλησιών), ή Μητροπολίτες, Αρχιεπίσκοποι, Χωρεπίσκοποι και Επίσκοποι, έχουν τη αυτή Αποστολική διαδοχή, φέρουν τον ίδιο βαθμό της Ιερωσύνης, και όλοι, ως εικόνες τού μόνου Αρχιερέως εις τον αιώνα, του Χριστού, έχουν ισότιμη και ισάξια αγιαστική και διδακτική εξουσία, όπως έχουν και την απόλυτη ελευθερία του εκφράζεσθαι επί Συνόδου και το δικαίωμα του συναποφασίζειν, αλλά και του διαφωνείν. Γι΄αυτό και όλοι, συμφωνούντες και διαφωνούντες, ομού μετά του Πρώτου, υπογράφουν τα Συνοδικά Πρακτικά κατά το αρχαίον έθος, που θέλει όπως «η ψήφος των πλειόνων κρατείτω».
Ωστόσο, στην διοικητική δομή της Ορθοδόξου  Εκκλησίας υπάρχει, από αμνημονεύτων χρόνων, και μια ιεράρχηση αξιωμάτων. Ο Προκαθήμενος μιας τοπικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας δεν αποκαλείται «Πρώτος» απλώς «τιμής ένεκα». Είναι, βέβαια, ίσος μεταξύ των συνεπισκόπων του ως προς την Αρχιερωσύνη, κείται όμως υπεράνω αυτών, και τούτο διότι εκλέγεται από την Ιεραρχία στον Θώκο του Πρώτου, προκειμένου να λειτουργεί ως οιακοστρόφος, ρυθμιστής και εγγυητής της ενότητος της Εκκλησίας του. Αυτήν, ακριβώς, την σημασία έχει η εκ μέρους των Αρχιερέων μιας Εκκλησίας μνημόνευση του Πρώτου, -και μόνο του Πρώτου-, στο «Εν πρώτοις μνήσθητι....». Η μνημόνευση ενός πολυκέφαλου σώματος, όπως μια Ιερά Σύνοδος, αποτελεί θεολογικό, εκκλησιολογικό και λειτουργικό σολοικισμό. Δεν είναι δε τυχαίο ότι, από αρχαιοτάτων ήδη χρόνων, στα πρεσβυγενή Πατριαρχεία, κατά την τέλεση Πατριαρχικής και Συνοδικής Θείας Λειτουργίας, μόνον ο «Πρώτος» φέρει Μίτρα και κρατά Αρχιερατική ράβδο. (Κάτι που, σημειωθήτω, εφαρμοζόταν μέχρις εσχάτων και στην Εκκλησία Κύπρου).
Ό,τι ισχύει, όμως, σε μια Αυτοκέφαλη Εκκλησία ενός συγκεκριμένου τόπου, το ίδιο ισχύει προκειμένου και για την ανά την οικουμένη «μία και αδιαίρετη» Ορθόδοξο Εκκλησία. Όπου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι μεν «Πρώτος μεταξύ ίσων»  ομολόγων του, αλλά το Πρωτείο του κάθε άλλο παρά μόνο «τιμητικό» είναι.
Καθώς παρατηρούσε ο μακαριστός Μητροπολίτης  Eφέσου Χρυσόστομος, τα «Πρεσβεία τιμής τού Κωνσταντινουπόλεως ήταν και είναι μια προσφορά διακονίας, η οποία παρέχεται υπέρ της κοινωνίας και της ολότητος των  αδελφών Ορθοδόξων Εκκλησιών». Δεν πρόκειται περί  Πρωτείου «Παπικού τύπου», όπως αποφαίνονται ευκαίρως-ακαίρως ημέτεροι  και ξένοι «Φαναριομάχοι»! Και παρέχεται η διακονία αυτή: α) για να καλυφθεί χωρίς καμιά μορφή «Παπο-καισαρισμού», το κενό που είχε δημιουργηθεί στη ζωή και την ιστορία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά την έκλειψη του αυτοκρατορικού παράγοντος, ο οποίος μέσα σ’ ένα θεοκρατικό σύνολο είχε μια ειδική ευθύνη στη ζωή της Εκκλησίας συγκαλώντας Οικουμενικές Συνόδους, και β) για να υπάρχει ένα κέντρο αναφοράς, ένας συντονιστικός παράγων, έτοιμος να θέτει σε κίνηση τον μηχανισμό της συνολικής ευθύνης και της συλλογικότητας μεταξύ των αδελφών Ορθοδόξων Εκκλησιών, οσάκις παρίσταται ανάγκη. Χωρίς τον παράγοντα αυτό, οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες μας θα κατέληγαν να είναι μια προτεσταντικού τύπου Συνομοσπονδία, ή το πολύ 14 ανεξάρτητα απ’αλλήλων «καπετανάτα», κατά την έκφραση του αείμνηστου Τρεμπέλα. Όταν στο Σύμβολο της Πίστεως ομολογούμε πίστη εις «Μίαν Αγίαν Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν», εννοούμε την απανταχού της οικουμένης «μία και αδιαίρετη» Ορθόδοξο Εκκλησία και όχι τις Αυτοκέφαλες, πολλάκις δε και  εθνοφυλετικού χαρακτήρος, κατά τόπους Εκκλησίες μας.
Λόγω ακριβώς της «διακονικής» αυτής ιδιότητας του Πρώτου της Ορθοδοξίας Επισκόπου, η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, κατά τον ρουν της ιστορίας, αλλά και μέχρις εσχάτων ακόμη, εκλήθη από διάφορες Εκκλησίες (Ιεροσολύμων, Βουλγαρίας, Κύπρου, Ελλάδος, Πολωνίας, Αλβανίας, Τσεχίας/Σλοβακίας, Ουκρανίας, Εσθονίας, της Ρωσσικής διασποράς) προκειμένου να τις συμπαρασταθεί οσάκις αντιμετώπιζαν ζωτικής φύσεως εσωτερικά προβλήματα.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν παρεμβαίνει με το «έτσι θέλω» σε ξένες δικαιοδοσίες. Απλώς, ανταποκρίνεται σε αιτήματα εμπερίστατων αδελφών Εκκλησιών. Να μη λησμονείται ότι στο Φανάρι απετάθη η Εκκλησία της Ελλάδος το 1987 εκλιπαρούσα τον μακαριστό  Πατριάρχη Δημήτριο να καταργήσει την Αυτοκεφαλία της, προκειμένου να γλυτώσει με τον τρόπο αυτό την Εκκλησιαστική περιουσία από τα χέρια του Τρίτση! (Να σημειωθεί, για την ιστορία,  ότι το σχέδιο άρσεως της Αυτοκεφαλίας είχε εκπονηθεί από τον τότε Μητροπολίτη Δημητριάδος, μετέπεια δε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χριστόδουλο). Λοιπόν, «καλό και άγιο» το Οικουμενικό Πατριαρχείο οσάκις εξυπηρετούνται τα «καλά και συμφέροντά» μας, και «άστοργο σαν μητριά» (προσφιλής έκφραση του αγίου Καλαβρύτων), όταν αυτό απαιτεί τον σεβασμό τών, και Συνταγματικά ακόμη κατοχυρωμένων, κανονικών του δικαιωμάτων στις λεγόμενες Νέες Χώρες;


Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος και π. Γεώργιος Τσέτσης
φωτό: Ιδιωτική Οδός (από Συνέδριο στη Ζάκυνθο το 2009)

2-Τον Ιεροσολύμων Ειρηναίο δεν τον αδίκησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, καθώς ισχυρίζεται ο άγιος Καλαβρύτων. Τον αποκήρυξε από Ηγούμενό της (και ως εκ της ιδιότητός του αυτής «Πρώτο» της Σιωνίτιδος Εκκλησίας) η Αγιοταφική Αδελφότης, βάσει των εκείσε κρατούντων, και διά λόγους που μόνον εκείνη (και όχι το μακρόθεν εστώς και θερμαινόμενον Νομικό Συμβούλιο της Ελλάδος) γνώριζε. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, απλώς συνεκάλεσε, κατόπιν αιτήματος των Αγιοταφιτών, Πανορθόδοξο Σύνοδο (και όχι Συνδιάσκεψη καθώς λέγει η Σεβασμιότης του), προκειμένου να επιληφθεί της Ιεροσολυμιτικής Εκκλησιαστικής κρίσεως. Μια Σύνοδο, στην οποία συμπαρήδρευσαν έξι Προκαθήμενοι, μεταξύ των οποίων και ο Ιεροσολύμων Ειρηναίος, όπως και δεκαοκτώ Αρχιερείς και πολλοί άλλοι κληρικοί, εκπροσωπούντες σχεδόν όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες. Το Πανορθόδοξο αυτό Συνοδικό Σώμα είναι εκείνο που αποφάσισε την διαγραφή από τα Δίπτυχα του ονόματος του Πατριάρχου  Ειρηναίου. Και τούτο για να ειρηνεύσει η Εκκλησία Ιεροσολύμων, σε μια άκρως ταραχώδη περίοδο της ζωής και μαρτυρίας της στον ευαίσθητο χώρο της Παλαιστίνης. Ένα χώρο, όπου συγκρούονται μεγάλα συμφέροντα και διαδραματίζονται ποικίλα παίγνια γεωπολιτικής, διπλωματικής, οικονομικής, αλλά, φευ, και εκκλησιαστικής υφής. Αν ο αγαπητός άγιος Καλαβρύτων θεωρούσε ότι ήταν «στημένη» η Σύνοδος των Προκαθημένων προκειμένου να καταδικασθεί ένας «αθώος», καθώς οψίμως  διατείνεται, τότε ώφειλε να αποτρέψει τον Χρυσοπηγιώτη παραδελφό του, μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, από του να συμμετάσχει στην εν λόγω ad hoc Πανορθόδοξο Σύνοδο. Τουλάχιστον για να μη καταγραφεί στην ιστορία ότι και η Εκκλησία της Ελλάδος βρισκόταν μεταξύ εκείνων που συνέβαλαν στην έκπτωση του Πατριάρχου Ειρηναίου από τον Ιεροσολυμιτικό Θρόνο. Έστω και αν αυτή είχε συμβάλει, ενεργώς μάλιστα, στην ανάρρησή του σ’ αυτόν!
Ο μαχόμενος για την τήρηση της Κανονικής τάξεως στην Ορθόδοξο Εκκλησία άγιος  Καλαβρύτων, επιμένει να αναγνωρίζει ως κανονικό και νόμιμο Πατριάρχη της Σιωνίτιδος Εκκλησίας τον Ειρηναίο. Συνειδητοποιεί, όμως, ότι με την επιμονή του αυτή βρίσκεται ο ίδιος εκτός κανονικής τροχιάς, την στιγμή κατά την οποία ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και οι απανταχού της οικουμένης Ορθόδοξοι Προκαθήμενοι μνημονεύουν στα Δίπτυχα Θεόφιλο και όχι Ειρηναίο; Ή μήπως φρονεί ότι η οποιαδήποτε Επισκοπική έδρα μιας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας είναι «αυτόνομο» σώμα, όπου ο ποιμαίνων αυτήν Ιεράρχης έχει το δικαίωμα του αποφασίζειν και αποφαίνεσθαι, δίκην «Πάπα», για το ποιός είναι κανονικός και ποιός αντικανονικός Πατριάρχης ή Επίσκοπος; (Όρα και περίπτωση Αρτεμίου στο Κοσσυφοπέδιο).
3-Ο σεβαστός επικριτής μου, αποδοκιμάζει τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο επειδή προσφέροντας στα πλαίσια μιας τελετής ένα Κοράνιο σε κάποιο Μουσουλμάνο παράγοντα, το είχε χαρακτηρίσει ως «Άγιο», ενώ θα μπορούσε να  το αποκαλέσει «Ιερό» άνευ προβλήματος!  Άγιος Καλαβρύτων dixit : «Ο Παναγιώτατος Πατριάρχης μας δεν κατακρίθηκε επειδή αποκάλεσε το Κοράνιο ʺιερόʺ, αλλά επειδή το χαρακτήρισε  ʺάγιοʺ».  Και μου  θέτει το ερώτημα αν είναι επιτρεπτό να θεωρείται ότι «η Αγία Γραφή των Χριστιανών και το Άγιο Κοράνιο των Μουσουλμάνων είναι ισοδύναμα μεγέθη».
Δεν γνωρίζω αν η Σεβασμιότης του είδε το video-clip της σχετικής τελετής, ή αν απλώς επανέλαβε κάτι που διάβασε σε κανένα έντυπο. Το εν λόγω video δεν αφήνει χώρο για καμιά παρεξήγηση. Όταν προσέφερε το Κοράνιο στον φιλοξενήσαντα αυτόν Μουσουλμάνο επίσημο, ο Πατριάρχης, μιλώντας αγγλικά, χρησιμοποίησε απλούστατα την συνήθη ονομασία με  την οποία ο μουσουλμανικός κόσμος αποκαλεί την δική του «Βίβλο», ήτοι QuranKerim. Ό εστί μεθερμηνευόμενον στην αγγλική «Ηοly Qur’an». («Άγιο Κοράνιο») Είναι περίεργο, όμως, ότι ο άγιος Καλαβρύτων, ενώ διαρρηγνύει τα ιμάτια αυτού για την χρήση του όρου «Άγιος», αποφεύγει να παραθέσει την πλήρη φράση που χρησιμοποίησε ο Πατριάρχης επιδίδοντας το δώρο του. Φράση η οποία είχε ως εξής: «...σας προσφέρω το άγιο Κοράνιο, το ʺιερό βιβλίο των Μουσουλμάνωνʺ» («...the sacred book of Moslems»).
Και ερωτώ με τη σειρά μου. Δοθέντος ότι η Σεβασμιότης του απεφάνθη πως το Κοράνιο μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «ιερό», (όχι όμως «άγιο»), και  εφόσον ο Πατριάρχης μίλησε ακριβώς περί «ιερού βιβλίου των Μουσουλμάνων», πού βρίσκεται το πρόβλημα; Και πού βλέπει κανείς το «ισοδύναμο» των δύο βιβλίων; Και ποιός είπε πως η λέξη «άγιος» είναι μονοσήμαντη και ισχύει μόνο με την έννοια που της αποδίδουμε στην λατρευτική και λειτουργική μας παράδοση; Το επίθετο «άγιος» δεν χρησιμοποιείται, άραγε, και ως τιμητική προσαγόρευση;  Όταν προτάσσει κανείς την λέξη «άγιος» στον τίτλο ένος Επισκόπου ή οποιουδήποτε οφφικιούχου κληρικού ή μοναχού, (λ.χ. «άγιε Καλαβρύτων», «άγιε Πρωτοσύγκελλε», «άγιε Εκκλησιάρχα», «άγιε Διάκε», «αγία Ηγουμένη»),  μήπως σημαίνει πως όλοι αυτοί «άγιασαν» ευρισκόμενοι ακόμη εν ζωή;
Η δωρεά Κορανίου σε κάποιο Μουσουλμάνο παράγοντα του Μεσανατολικού χώρου, από ένα Πατριάρχη της καθ΄ημάς Ανατολής, (είτε ο Κωνσταντινουπόλεως είναι αυτός, είτε ο Αλεξανδρείας, ή ο Ιεροσολύμων), δεν έχει τίποτα το επίμεμπτο, ούτε δε και κρύβει σκοπιμότητες, καθώς ισχυρίζεται ο άγιος Καλαβρύτων. Πρόκειται περί χειρονομιών Ποιμένων, οι οποίοι σε χρόνους δίσεκτους αναζητούν με κάθε τρόπο την καλή γειτονία με τους ετερόθρησκους, και όχι πάντοτε φιλικά διακείμενους, κρατούντες. Πρόκειται περί ενεργειών υπεύθυνων Ηγετών που πασχίζουν να κρατήσουν «με νύχια και με δόντια» πανάρχαιους θεσμούς και που μάχονται να διασώσουν ό,τι ακόμη μπορεί να σωθεί εκεί πέρα στις «χαμένες πατρίδες». Αυτά πρέπει να έχει κανείς υπ΄όψιν του προτού ασκήσει κριτική μέσα από  την ασφάλεια και άνεση που παρέχει σ΄αυτόν η διαβίωση σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, και να διερωτάται αν ένας Πατριάρχης «έχει το δικαίωμα να δωρίζει Κοράνιο σ΄ένα Μουσουλμάνο».
4- Σε συνάφεια με τα ως άνω, και σχολιάζοντας μια φράση του άρθρου μου που έλεγε πως, για λόγους ευνοήτους, είναι καλλίτερη η δωρεά ενός Κορανίου σε κάποιο Μουσουλμάνο παράγοντα,  παρά η επιβράβευση με χρυσό Σταυρό τού, επί γενοκτονία δικαζόμενου σήμερα στη Χάγη, Βοσνο-Σέρβου ηγέτη Ράντοβαν  Καράτζιτς, ο άγιος Καλαβρύτων με ψέγει δριμύτατα, δηλώνοντας ότι ουδέποτε προσέφερε σ΄αυτόν «χρυσό ή αργυρό ή χάρτινο Σταυρό».  Λοιπόν, ομολογώ, πως έχει απόλυτο δίκαιο. Όντως, δεν τίμησε τον εν λόγω πολιτικό άνδρα με χρυσό Σταυρό, καθώς εσφαλμένα ανέφερα στο εν λόγω άρθρο μου. Και του ζητώ συγγνώμη γι΄αυτό.
Ωστόσο, όμως, τον τίμησε με  ένα άλλο, εξίσου πολύτιμο, δώρο. Με μια Ιερά Εικόνα της Παναγίας της Τρυπητής, καθώς μας πληροφορεί το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων «Διακονία και Μαρτυρία», (τεύχος ιε΄, αρ. 226, 12 Οκτωβρίου 1994), στο οποίο κατέφυγα προκειμένου να δω σε τι ακριβώς ωφείλετο το λάθος μου. Οπότε, βρισκόμαστε στον ίδιο παρονομαστή! Διότι το θέμα δεν είναι το είδος του δώρου που προσεφέρθη στον Πρόεδρο του Βοσνο-Σερβικού κρατιδίου της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, αλλά η πολιτική διάσταση μιας χειρονομίας προς ένα, από πολλού ήδη καιρού, αμφιλεγόμενο πρόσωπο, εξ υπαιτιότητος του οποίου και των συν αυτώ, υπέστησαν ουκ ολίγα δεινά τόσο η Σερβία, όσο και η Εκκλησία της Σερβίας, σε βαθμό που να γίνουν επί εικοσαετία ολόκληρη οι  αποδιοπομπαίοι τράγοι της διεθνούς κοινωνίας.
Όταν περί το τέλος του 1994 ο άγιος Καλαβρύτων μετέβη στο Βοσνο-Σερβικό κρατίδιο για να κομίσει, (καλώς ποιών), ανθρωπιστική βοήθεια, ίσως αγνοούσε την δράση του Κάρατζιτς και του (επίσης δικαζόμενου στη Χάγη) συνοδοιπόρου του Ράτκο Μλάτνιτς, καθώς αφήνει να εννοηθεί σ΄ένα σημείο τού κατ΄εμέ «φιλιππικού»του. Ενδεχομένως η Σεβασμιότης του να μη γνώριζε όσα είχε καταγγείλει εξ αφορμής των διαδραματιζόμενων αιματηρών γεγονότων στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Κράϊνα ο μακαριστός Πατριάρχης Σερβίας Παύλος την Κυριακή της Πεντηκοστής τού έτους 1992. Τουτέστι, δύομισυ χρόνια προτού επισκεφθεί το Πάλε ο  Μητροπολίτης Καλαβρύτων και συγχρωτισθεί με την ξυνωρίδα Κάρατζιτς-Μλάντιτς. (βλ. σχετικά στο προαναφερθέν περιοδικό). Προφανώς να αγνοούσε τον τρόπο με τον οποίο η άγια εκείνη μορφή είχε κατακεραυνώσει με λόγους σκληρούς σύμπασα την πολιτική ηγεσία των Σέρβων για την ανεύθυνη, επικίνδυνη και ολέθρια για τον Σερβικό λαό πολιτεία τους. Ιδού τι έλεγε ο μακαριστός Σέρβος Πατριάρχης μπροστά σε μια εν απογνώσει ευρισκόμενη Ορθόδοξη λαοθάλασσα στο Βελιγράδι την ημέρα εκείνη : «...μερικοί δεν εννοούν να ακούσουν, ούτε θέλουν να δουν τους εσωτερικούς και εξωτερικούς κινδύνους, οι οποίοι απειλούν την Σερβία. Με τα εγκλήματα που πράξαμε και με το μίσος που σπείραμε, φθάσαμε στο σημείο να αισχύνεται και αυτός ακόμη ο διάβολος» Οι αγανακτισμένοι αυτοί λόγοι του αλήστου μνήμης Σέρβου Πατριάρχη είχαν γίνει την επομένη, Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος, πρωτοσέλιδη είδηση σχεδόν σε όλα τα παγκόσμια ΜΜΕ. (Βλ. «International Herald Tribune», «Journal de Genève», «Gazette de Lausanne» της 15ης Ιουνίου 1992).  Πιθανόν, ο Ελλαδικός Τύπος, ευρισκόμενος τις μέρες εκείνες στη ραστώνη των διακοπών του «τριημέρου της Πεντηκοστής» να μην τους πήρε καν είδηση, αφήνοντας έτσι απληροφόρητο τον Ορθόδοξο Έλληνα!!!
Αυτά λοιπόν τα ολίγα ως προς την επιβράβευση του Ράντοβαν Κάρατζιτς. Ζητώντας και πάλι συγγνώμην από την  Σεβασμιότητά του διότι αντί Εικόνος της Παναγίας, έκαμα λόγο περί Σταυρού.
Προτού κατακλείσω, θα ήθελα να παρατηρήσω τα εξής. Ο άγιος Καλαβρύτων οσάκις ασκεί κριτική κατά του Φαναρίου και του Πατριάρχου Βαρθολομαίου, δηλώνει προοιμιακά πως σέβεται απολύτως τον Οικουμενικό Θρόνο ως θεσμό, αλλά  και τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο «ως λίαν σπουδαίο πρόσωπο»(sic). Οφείλω να ομολογήσω ότι δεν πείθει. Η προς τον Πατριάρχη «καλόπιστη», όπως την αποκαλεί, κριτική του, μόνο εμπάθεια και εχθρότητα προδίδει. Κυρίως όταν τον χαρακτηρίζει «Χωροφύλακα της Ορθοδοξίας» και τον παρομοιάζει με «είδωλο» που δεν πρόκειται ποτέ να προσκυνήσει!
Όσο για το σεβασμό του προς τον Θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις του βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με εκείνα τα οποία πιστεύει και διακηρύσσει urbi et orbi. Ο αγαπών και σεβόμενος τον Πατριαρχικό Θεσμό, δεν χαρακτηρίζει ως «Έκτρωμα του Κανονικού Δικαίου» το εκκλησιαστικό καθεστώς της Ελλάδος, επειδή οι Επαρχίες της Βορείου Ελλάδος, της Κρήτης και της Δωδεκανήσου, υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, και επιτροπικώς μόνο διοικούνται από την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος. Ούτε, όμως, αποστέλλει υπομνήματα στην Ελλαδική Ιεραρχία σημαίνοντας συναγερμό και ισχυριζόμενος ότι με τις συχνές Πατριαρχικές επισκέψεις στις Νέες Χώρες κινδυνεύει η Αυτοκεφαλία και η εδαφική ακεραιότητα της Εκκλησίας της Ελλάδος!
Ως προς το τελευταίο τούτο σημείο, θα ήταν καλό, ο πολιός Αρχιποίμην των Καλαβρύτων, αλλά και όσοι άλλοι, κληρικοί τε και λαϊκοί, που τάσσονται αναφανδόν υπέρ της εκπαραθυρώσεως του Οικουμενικού Θρόνου από τον Ελλαδικό χώρο με την ενσωμάτωση στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος των εν Ελλάδι Επαρχιών του (μήπως, όμως, και του Αγίου Όρους;), να μας έλεγαν πώς ακριβώς αντιλαμβάνονται τον  Πατριαρχικό Θεσμό. Πώς ερμηνεύουν τα προνόμια τα οποία του ανέθεσαν Οικουμενικαί Σύνοδοι. Πώς εκτιμούν την θέση και το διακόνημα της Πρωτοθρόνου Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως μέσα στον Ορθόδοξο κόσμο. Πώς οραματίζονται το μέλλον της. Επιθυμούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο να είναι μια ζωντανή παρουσία ανάμεσά τους, πολύ περισσότερο που εξ αιτίας ανεύθυνων πολιτικών και θερμοκέφαλων στρατιωτικών της Ελλάδος, το ποίμνό του ξερριζώθηκε από τις προγονικές εστίες της Θράκης, του Πόντου και της Μικράς Ασίας, πήρε το δρόμο της προσφυγιάς και βρήκε καταφύγιο στις ανωτέρω, ως  επί το πολύ, Ελλαδικές περιοχές; Ή, μήπως, προτιμούν να αποβεί αυτό ένας Θεσμός «Σύμβολο», χωρίς ενδοχώρα, χωρίς ποίμνιο, συρρικνωμένος μέσα σ΄ένα Μοναστήρι κάπου στον Κεράτειο, αναμένοντες την εκπλήρωση κάποιας προφητείας για την Πόλη σύγχρονου τινός Γέροντος, άδοντες δε στο μεταξύ  και  ψάλλοντες νοσταλγικά το «πάλι με χρόνια και καιρούς, πάλι δικιά μας θα ΄ναι»;

15 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Για ορισμένους Έλληνες ο Πατριάρχης του Γένους είναι Τούρκος(;;;;) για τους Τούρκους είναι Έλληνας! Αυτό μας θυμίζει τους Πόντιους και τους Μικρασιάτες που όταν ήρθαν τους θεωρούσαν ξένους!!! Ο Πατριάρχης μας, ο εκάστοτε Πατριαρχής, είναι ο Πατριάρχης τους γένους των Ελλήνων! Ο σημερινός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει προσφέρει και συνεχίζει να προσφέρει πολλά στην πίστη και τη πατρίδα μας! Αν δε μπορούμε να τον βοηθήσουμε τουλάχιστον να μη του θέτουμε πρόσθετα εμπόδια από αυτά που αντιμετωπίζει καθημερινά! Είναι πράγματα που γνωρίζουμε όλοι και αυτονόητο ότι πρέπει να είμαστε κοντά του! Ας δούμε την ουσία των πραγμάτων και ας αφήσουμε τα επιφανειακά ανθρώπινα μεταξύ μας!

Ανώνυμος είπε...

Ενα κορανι ειχαν δωρισει οπλαρχηγοι του Μεσολλογγιου κατα την διαρκεια της δευτερης πολιορκιας σε μια αναπαυλα των μαχων σε τουρκαλβανους σωματαρχες του Κιουταχη . Αυτη η δωρεα ειχε δυο σκοπους . Πρωτον να τιμησουν την οντως γεναιοτητα των αντιπαλων τους γιατι ο παραγματικα γενναιος αναγνωριζει την αξια του αντιπαλου του και δευτερον και σπουδαιοτερο να καλοπιασουν τους Τουρκαλβανους ουτως ωστε να τους διαχωρισουν απο τους Αιγυπτιους του Ιμπραημ που κατεφθαναν τοτε . Οποιος επιθυμει μπορει να ψαξει στα τευχη του περιοδικου Στερεα Ελλας του 1976 οπου σε αφιερωμαστην πολιορκια και εξοδο αναφερονται κοντα σε αυτο και πληθος αλλες λεπτομερειες απο εκεινη την ενδοξη για μας τους ελληνες περιοδο . Φυσικα μονο καποιος εμπαθης και ανοητος θα κατηγορουσε εκεινους τους μεχρι θανατου πιστους ελληνες οπλαρχηγους σε Χριστο και Ελλαδα οτι με την δωρεα του Κορανιου σε καποιους παλαιους γνωστους τους Τουρκαλβανους αρχηγους οτι προδιδαν την ελληνικοτητα τους και την Χριστιανικη τους πιστη .Μια εθιμοτυπικη και διπλωματικη ενεργεια ηταν οπως εθιμοτυπικες και διπλωματικες ενεργειες ειναι και οι τωρα δωρεες του Κορνιου σε επισημους μουσουλμανους απο Πατριαρχες που βρισκονται σε χωρες οπου το Ισλαμ πλειοψηφεια . Φυσικα δεν τα κανουν ολα οι Πατριαρχες σωστα και υπαρχει εδαφος για κριτικη . Δημοσια προσωπα ειναι και δημοσιως κρινονται αλλα οχι και ετσι

Ανώνυμος είπε...

Υπάρχουν άνθρωποι που εγκλωβίζονται και σκέφτονται-όπως με την πράξη του Πατριάρχη να δωρίσει το Κοράνιο- τελείως κοσμικά και τρομακτικά κλειστά!Γιατί;Οι μουσουλμάνοι και όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού; Ένας καλός πατέρας αγαπά μόνο τα ''καλά'' και''πιστά'' παιδιά του; Πως είναι δυνατόν ο Θεός που είναι η τέλεια αγάπη να ''εγκλωβίζεται'' από τη δική μας στενοκεφαλιά; Ούτε εμείς θα γίνουμε μουσουλμάνοι και θα ...μιανθούμε, ούτε αυτοί θα γίνουν Χριστιανοί! Μπορούμε όμως να τους αγαπούμε και να σεβόμαστε αυτό που πιστεύουν!
Το ότι έγινε και πάλι Θ.Λειτουργία στη Σουμελά οφείλεται στον Πατριάρχη μας! Το ίδιο και όταν λειτουργήσει συν Θεώ και η Σχολή της Χάλκης-και θα λειτουργήσει-θα οφείλεται εν πολλοίς στην άοκνη προσπάθεια αυτού του ανθρώπου και πολλά άλλα ακόμη! Επιτέλους,ας αφήσουμε τα μάτια της ψυχής μας ελεύθερα!

Ανώνυμος είπε...

Όπως πάντα, ο πατήρ Τέτσης προσφέρει σαθρά επιχειρήματα για να δικαιολογήση τα αδικαιολόγητα. Το ότι Χριστιανός ιεράρχης, δή Πατριάρχης, δωρίζει Κοράνια δείχνει το πόσο εχει προχωρήσει πια ο πνευματικός ξεπεσμός των Ελλήνων. Δωρίζει ένα θρησκευτικό κείμενο που αρνείται την θεότητα του Ιησού Χριστού, που αρνείται το άγιο Πνεύμα, που αρνείται την αγία Τριάδα, που αρνείται την ΘΕΟτόκο, που αρνείται την ιεροσύνη, που αρνείται τα μυστήρια. Ποιός σοβαρός Χριστιανός θα έκανε τέτοιο πράγμα; Και ποιός σοβαρός Χριστιανός θα δικαιολογούσε κάτι τέτοιο; Θυμάμαι παλιά που ο αιρεσιάρχης Ρώμης ΦΊΛΗΣΕ το Κοράνιο κατά την διάρκεια κάποιας επισκέψεως. Ίσως εκεί βρήκαν την έμπνευσι ορισμένοι ελληνόφωνοι ιεράρχες γι' αυτά τα αλλόκοτα που κάνουν. Δεν λέμε να μην είμαστε διπλωματικοί. Απλώς να παραμένουμε ταπεινοί και σοβαροί.

Για τον σχολιαστή που μιλά για το Μεσολόγγι, σοβαρέψου. Το μόνο προηγούμενο που θα έπρεπε να ακολουθήση ο Πατριάρχης ΚΠόλεως είναι το να βάλη το ποίμνιό του και την διακονία του πάνω απ' τις όποιες φαντασιώσεις περί τιμών και προνομοίων, και να φύγη απ' την ΚΠολι για Δυτ. Θράκη, για να μπορέση να ενώση όλους τους Ελληνορθοδόξους. Έτσι έκαμαν και οι πατέρες μας ιστορικά (βλ. Δ' Σταυροφορία, όπου οι Πατρ/αι ΚΠόλεως κατέφυγαν στην Νίκαια της Βιθυνίας). Έτσι θα ωφελούνταν και οι δύο: και το μη εξαρτούμενο πια από εχθρούς Πατριαρχείο, αλλά και οι ενωμένοι πλέον υπό την αιγίδα του Ελληνορθόδοξοι, προς δόξαν Κυρίου.

Τέλος, άν και δεν είμαι κάνας ένθερμος οπαδός του αγίου Καλαβρύτων, το θεωρώ λίαν άνανδρο το ότι τον έχουν περικυκλώσει τόσα άτομα ταυτοχρόνως (Τέτσης, Πανώτης, Ανδριόπουλος, Χρήστου, ποιοί άλλοι;). Συγγνώμη, αλλά αυτό δεν είναι τίμιο.

π.Ν.Σ. είπε...

Προς Ανώνυμο 6:45μ.μ...

Πάρε άνθρωπε μου τα ψυχοφάρμακα σου και μετά σχολίασε!!!
Ούτε οι πιο άσπονδοι φίλοι του Πατριαρχείου, εν Ελλάδι και Ρωσία, δεν πρότειναν την φυγή του Πατριαρχείου των Ορθοδόξων από την Πόλη!
Τελικά το ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ του ΦΑΡΜΑΚΙΔΗ δρά ακόμη και μετά από 180 χρόνια!!! πραγματικά ΦΑΡΜΑΚΙ!!!

Ανώνυμος είπε...

Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε αγαπητέ 6.45.Καταρχάς για τον Καλαβρύτων,από τη στιγμή που έχει επιτεθεί σκαιότατα σε όλους όσους αναφέρεις(μόνο ο Χρήστου δε ξέρω ποιός είναι),οφείλει να αναμένει τις απαντήσεις των θιγομένων.Αν δεν ήθελε να τις λάβει,ας μην άνοιγε μέτωπα με όλους και ας καθόταν να αγιάσει,όπως είπε σ'ένα τελευταίο άρθρο του.Τα περί ανανδρίας και περικύκλωσης λοιπόν αποτελούν κλαψιάρικες φιοριτούρες που καλύπτουν την ανυπαρξία ουσιαστικών επιχειρημάτων.Στα περί Κορανίου,όποιος είναι έξω από το χορό πολλά τραγούδια λέει.Ας πάτε όλοι εσείς οι πούροι ορθόδοξοι να ζήσετε σε μια μουσουλμανική χώρα και εκφράστε ανοιχτά την περιφρόνηση σας προς τη θρησκεία τους.Ευκαιρία να γεννηθούν νέοι μάρτυρες.Ελπίζω βέβαια να είναι περισσότεροι από τους αντίστοιχους νέους εξωμότες.Αλλά τι να λέμε τώρα..Από τα γραφόμενα σου και την απείρου κάλλους πρόταση μεταφοράς του Πατριαρχείου, προκύπτει οτι θεωρείς προδότες όλους τους μετά την Άλωση Πατριάρχες.Επομένως, τι δουλειά έχετε εσείς οι σούπερ ντούπερ ορθόδοξοι να αφήσετε την ωραία μας Ελλαδίτσα και να τρέχετε στον τόπο της διαχρονικής προδοσίας και δουλείας του Έθνους;Mακριά και αλάργα λοιπόν,οι ξιφουλκίες από τον καναπέ άλλωστε,δεν έβλαψαν ποτέ κανέναν...

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ φίλε των 6.45 μ.μ. το Πατριαρχείο και ο Πατριάρχης μας, μάς δένουν με την Πίστη μας και την Ιστορία μας! Στο πρόσωπο του Πατριάρχη εκφράζεται και ενώνεται όλο το γένος μας στη κυριολεξία! Σ' αυτούς τους τόπους πέρα από τις περιουσίες που χάθηκαν, εκατομμύρια άνθρωποι έθαψαν ή έμειναν άταφοι οι δικοί τους άνθρωποι! Οι μνήμες αμέτρητες και τα λόγια δε φτάνουν για να εκφράσουν τα ψυχικά σκιρτήματα, τον πόνο και τη χαρά,το Σταυρό και την Ανάσταση,αυτών που έζησαν και πάλι Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά!Ένα μεγάλο Δώρο του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στο Γένος μας!Είναι αδύνατον να λέγονται τέτοια πράγματα για τον Πατριάρχη μας-για το κοράνι που λέτε-αλλά και για φυγή του Πατριαρχείου!Το Πατριαρχείο και ο Πατριάρχης μας είναι το σημαντικότερο ζωντανό κομμάτι της ψυχής μας εκτός από τα άψυχα σώματα των δικών μας που παραμένουν εκεί! Το Πατριαρχείο και τον Πατριάρχη τον σεβάστηκαν και τον σέβεται η πλειοψηφία του μουσουλμανικού κόσμου στη ροή των αιώνων μέχρι και σήμερα με διάφορα και πολλά προβλήματα πάντα βεβαίως σε όλους αυτούς τους αιώνες!Ο Πατριάρχης μας και το Πατριαρχείο μας κουβαλούν εδω και πολλά χρόνια το Σταυρό της Φυλής μας. Μην τον βαραίνουμε λοιπόν και εμείς!

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ είπε...

Ώστε, αιδεσιμολογιότατε, οι επαρχίες της Κρήτης και της Δωδεκανήσου διοικούνται επιτροπικώς από την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος; Η αλήθεια βέβαια είναι ότι διοικούνται ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΩΣ για την Εκκλησία της Ελλάδος. Αλήθεια από πότε έχει να τις επισκεφθεί Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος (έστω κι αν δεν είναι πρώτος κατά π.Γεώργιο, αλλά δεύτερος και καταϊδρωμένος). Κρήτη γιοκ, Δωδεκάνησα γιοκ. Γκρίζες εκκλησιαστικές ζώνες.

Περίμενα ότι έστω ένας Ιεράρχης της Εκκλησίας της Ελλάδος θα απαντούσε σήμερα στα περί "ιδιότυπης,ανορθόδοξης, πολυκέφαλης, στερουμένης Προκαθημένου'' Ιεραρχίας, που όλοι μαζί αποτελούν "θεολογικό, εκκλησιολογικό, λειτουργικό σολοικισμό''. Ώστε οι Έλληνες Ιεράρχες υπηρετούν μια ''ασύντακτη'' και λανθασμένη Εκκλησία.
Αλήθεια όταν ένας παπάς (έστω και Μέγας) χλευάζει, λοιδωρεί και απαξιοί καμιά ογδονταριά Δεσποτάδες κι έναν Αρχιεπίσκοπο, αυτό πώς λέγεται εκκλησιολογικά; Κι όταν αυτοί δεν αντιδρούν πώς λέγεται; Λεβεντιά πάντως και θάρρος όχι.
Κατά την ταπεινή μου άποψη πάντα.
Μόνο ως Εκκλησία ειδικών αναγκών δεν αναφέρθηκε (ΑΜΕΑ). Απλώς ιδιότυπη.
Και γιατί παρακαλώ ο συντονιστικός παράγων της Ορθοδοξίας δε διορθώνει το σολοικισμό; Ειδικώς με τόσους λογογράφους και φιλοσόφους συνεργάτες που διαθέτει και κατέχουν άριστα την ξύλινη γλώσσα; Μήπως προσπάθησε να τον διορθώσει ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος με τη γνωστή συνέχεια;
Όσο για το 1987 μπορεί να γλίτωνε η Εκκλησία από τον Τρίτση αλλά θα έμπλεκε με τα Βακούφια και τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας ειν' και μπαλωμένο.
Ο ανθελληνικός παροξυσμός και στο κείμενο του π. Τσέτση είναι πληθωρικός και περιλαμβάνει κάθε πτυχή των Ελλαδικών θεσμών. Παν το ελλαδικόν κατάπτυστον. Το Νομικό Συμβούλιο,οι αδελφότητες,οι πολιτικοί, οι υπουργοί, οι Γέροντες ακόμα και οι θρύλοι και τα δημοτικά τραγούδια. Όλα άξια ειρωνίας και χλευασμού. Όλα πλην των ευνοϊκών και συμφερουσών συνταγματικών διατάξεων. Εκεί αλλάζουμε τον ήχο σε πλάγιο.
Τελικά ποιοι βλάπτουν περισσότερο το Θρόνο οι Φαναριομάχοι ή οι Φαναριολάτρες που αρθρογραφούν με βάση εβδομαδιαίο πρόγραμμα;
Και μήπως κάποιοι προσφέρουν (ανεπίγνωτα) μεγαλύτερες υπηρεσίες όταν βρίσκονται σε διακοπές παρά σε έγγραφη υπηρεσία;

Φωνή Βοών Εν Τη Ερήμω είπε...

Άντε να χαθείτε. Τι τα βάζετε με τον ανώνυμο 6:45μ.μ.; Πολύ καλά τα λέει ο άνθρωπος. Μα, για εμάς τους χριστιανούς, το ΜΟΝΟ ιερό και άγιο βιβλίο είναι η Καινή Διαθήκη, καθώς και η Παλαιά, και αντί για το κοράνι, ο πατριάρχης θα μπορούσε να δωρίσει ένα έργο τέχνης από την Πόλη... Άραγε είναι ή δεν είναι διδάσκαλος ορθοτομών τον ΜΟΝΟΝ λόγον της αληθείας; Εγώ πάντως έχω καταλάβει ότι σήμερα οι φαναριώτες είναι πιο πολύ φιλόσοφοι παρά θεολόγοι.

Ανώνυμος είπε...

Επιτρέπεται στη σύνοδο του Φαναρίου να συμμετέχουν μητροπολίτες άνευ ποιμνίου και να μη συμμετέχουν μητροπολίτες μετά ποιμνίου όπως π.χ. αυτοί της ελληνόφωνης διασποράς;

Ανώνυμος είπε...

Μα τόσο αδιάβαστος είσαι "εξυπνάκια" της 19 Σεπτ. 12:45, και δεν γνωρίζεις πως στη δωδεκαμελή Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου συμμετέχουν έξι (6) Αρχειερείς της Διασποράς; Την περίοδο αυτή και από το Χόνγκ Κονγκ ακόμη!!

noname είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Παρατηρητής είπε...

Ο pelekanos92 αποκαλεί αιρετικούς τους «ΓΟΧ» και πολύ καλά κάνει. Μπορεί όμως κανείς να μας εξηγήσει για ποιους λόγους αρέσει η σελίδα στο facebook «Ιερα Συνοδος Γ.Ο.Χ.» στον Μητροπολίτη Προύσης Ελπιδοφόρο; Μήπως κάτι παίζει μεταξύ «ΓΟΧ» και Φαναρίου;

Ανώνυμος είπε...

Για πες μας διαβασμένε των 10:17 π.μ.: ποιο ποίμνιο ποιμαίνουν οι μητροπολίτες Δέρκων, Πέργης, Μιλήτου, Μύρων, Θεοδωρουπόλεως και Σύμης; Αλλά και οι υπόλοιποι έξι εκπροσωπούν αναλογικά το υπόλοιπο μέγιστο σε αριθμό ποίμνιο;

Ανώνυμος είπε...

Το χειρότερο ανώνυμε των 6:18 μ.μ. δεν είναι η μη αναλογική εκπροσώπηση του ποιμνίου στη σύνοδο του πατριαρχείου. Το χειρότερο είναι η μεταποίηση του πρωτείου τιμής που αποδόθηκε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως σε εξουσιαστκό πρωτείο. Κι από δίπλα ακολουθεί και η Ρωσσία με το όραμα της Τρίτης Ρώμης. Ο πειρασμός των υιών Ζεβεδαίου παραμονές του πάθους του Χριστού.

Related Posts with Thumbnails